به نام خدا
جستاری در دنیای مرزی‌ها
گلچین مطالب از 6 منبع تخصصی اصلی اختلالات شخصیت
برخی از ویژگی‌های همراه اختلال شخصیت مرزی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است در لحظه‌ی به ثمر رسیدن تقریبی یک هدف، الگویی از تزلزل شخصی نشان دهند(مانند ترک تحصیل درست قبل از فارق‌التحصیلی؛ پسرفت شدید پس از گفتگویی درمورد میزان موفقیت درمان؛ تخریب یک رابطه مطلوب درست هنگامی که امکان تداوم رابطه محرز می‌گردد). برخی افراد در طی دوره‌های استرس دچار علائم شبه‌روان‌پریشی می‌شوند(مانند توهمات، تحریف تن‌انگاره، افکار انتساب، پدیده هیپناگوژیک(توهمات پیش از خواب). افراد دچار این اختلال ممکن است با اشیاء‌گذاری(یعنی داشتن یک حیوان خانگی یا وسیله‌ای بی‌جان) بیش از روابط بین فردی احساس امنیت و آرامش کنند. ممکن است مرگ زودرس ناشی از خودکشی در بین مبتلایان به این اختلال، به ویژه در هم‌ابتلایی اختلالات افسردگی یا مصرف مواد رخ دهد. در پی رفتارهای آسیب به خود یا اقدام به خودکشی ناتمام، احتمال بروز معلولیت‌های جسمی وجود دارد. از دست دادن مکرر شغل، تحصیلات نیمه‌کاره و جدایی یا طلاق شایع‌اند. سابقه کودک‌آزاری جسمی و جنسی، غفلت، تعارض خصمانی و مرگ زودرس والدین در تاریخچه دوران کودکی مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی بیشتر دیده می‌شوند. هم ابتلایی‌های شایع عبارت‌اند از: اختلالات دوقطبی و افسردگی، اختلالات مصرف مواد، اختلالات خوردن(به‌ویژه پرخوری عصبی)، اختلال استرس پس از سانحه(PTSD) و اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی(ADHD). به علاوه، اختلال شخصیت مرزی اغلب هم‌زمان با سایر اختلالات شخصیت دیده می‌شود(انجمن روان‌پزشکی امریکا2013).
مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ
الگوی رفتاری مشهود در اختلال شخصیت مرزی در بسیاری از مناطق سراسر جهان شناخته شده است. نوجوانان و بزرگسالان جوان دچار مشکلات هویتی(به ویژه درصورت همراهی با مصرف مواد) ممکن است به صورت گذرا رفتارهایی را به نمایش بگذارند که به اشتباه اختلال شخصیت مرزی را به ذهن متبادر سازد. چنین مواردی با بی‌ثباتی هیجانی، معضلات وجودی(اگزیستانسیال)، دودلی و بلاتکلیفی، انتخاب‌های اضطراب برانگیز، تعارض در زمینه گرایش جنسی و فشارهای متناقض اجتماعی برای تصمیم‌گیری شغلی مشخص می‌شوند(انجمن روان‌پزشکی امریکا2013).
تشخیص‌های افتراقی اختلال شخصیت مرزی
افتراق بیماران مرزی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا بر این اساس ممکن است که در بیماران مرزی، حملات روانپریشی، اختلال فکر یا سایر علائم کلاسیک اسکیزوفرنی هیچ وقت به مدت طولانی وجود ندارد. بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپی نیز نحوه تفکری بسیار منحصر به فرد، افکاری عجیب و افکار مکرر انتساب به خود دارند. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید وجود شکاکیت مفرط است؛ بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی عموماً احساس مزمن پوچی و حمله‌های کم دوام روانپریشی دارند؛ تکانشی عمل می‌کنند و توقع روابطی غیرمتعارف دارند، ممکن است خودزنی کنند و دست به خودکشی‌هایی فریبکارانه بزنند(کاپلان، سادوک2015).
اختلالات دوقطبی و افسردگی
اختلال شخصیت مرزی اغلب با اختلالات دوقطبی و افسردگی همراه است و چنانچه بیمار ملاک‌های هر دو اختلال را کسب نماید، می‌توان هر دو بیمار ملاک‌های هر دو اختلال را کسب نماید، می‌توان هر دو تشخیص را برای وی مطرح نمود. از آن‌جا که یک حمله‌ی اختلال دوقطبی یا افسردگی می‌تواند به طور مقطعی تظاهرات اختلال شخصیت مرزی منحصراً بر اساس تظاهرات مقطعی و بدون اثبات شروع زودرس و سیر درازمدت این الگوی رفتاری خودداری نماید.
سایر اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت مرزی ممکن است به دلیل برخی تظاهرات مشترک با سایر اختلالات شخصیت، با آن‌ها اشتباه شود. بنابراین، افتراق بین این اختلالات بر اساس تفاوت‌های موجود در تظاهرات خاص آن‌ها حائز اهمیت است. با این وجود، اگر فردی از تظاهرات شخصیتی برخوردار است که ملاک‌های یک یا چند اختلال شخصیتی علاوه بر اختلال شخصیت مرزی را کسب می‌کند، می‌توان همه‌ی تشخیص‌ها را مطرح نمود. اگرچه وجه مشخصه اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند توجه‌طلبی، بازی دادن دیگران و عواطف سریعاً متغیر نیز باشد. اما اختلال شخصیت مرزی با خودتخریبی، حملات خشم در روابط نزدیک، احساس ژرف و مزمن پوچی و حس تنهایی متمایز می‌گردد. عقاید پارانوئید یا خطاهای ادراکی ممکن است هم در اختلال شخصیت مرزی و هم در اختلال شخصیت اسکیزوتایپی وجود داشته باشند اما این علائم در اختلال شخصیت مرزی زودگذرتر بوده و در واکنش به مشکلات بین فردی بروز می‌کنند و به ساختاردهی بیرونی حساس هستند. اگرچه اختلالات شخصیت پارانوئید و خودشیفته نیز ممکن است با واکنش خشم نسبت به محرک‌های بی‌اهمیت مشخص شوند، اما ثبات نسبی در خودانگاره و نیز فقدان نسبی خودتخریبی، تکانشگری و نگرانی از رهاشدن این اختلالات را از اختلل شخصیت مرزی جدا می‌سازند. اگرچه در هر دو اختلال شخصیت مرزی و ضداجتماعی، بازی دادن دیگران بارز است. اما فریبکاری مبتلایان به اختلال شخصیت ضداجتماعی در راستای منفعت‌طلبی، دستیابی به قدرت یت به نوعی دیگر ارضاء مادی است. درصورتی که هدف در اختلال شخصیت مرزی بیشتر جلب توجه مراقبین است. ترس از رهاشدگی بطور مشخصی هم در اختلال شخصیت مرزی و هم وابسته دیده می‌شود؛ با این وجود، فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی به ترک شدن با احساس پوچی هیجانی، خشم و توقعات واکنش نشان می‌دهد، درحالی که فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته از خود سازش و سلطه‌پذیری فزاینده‌ای بروز داده و درصورت شکست رابطه، بلافاصله در جستجوی رابطه‌ی جایگزینی بر می‌آید تا برای وی مراقبت و حمایت فراهم آورد. وجود الگوی نافذ در روابط بی‌ثبات و هیجان می‌تواند اختلال شخصیت مرزی را هر چه بیشتر از اختلال شخصیت وابسته جدا کند.
تغییر شخصیتی ناشی از یک بیماری دیگر
بایستی اختلال شخصیت مرزی را از تغییر شخصیتی ناشی از یک بیماری طبی دیگر متمایز کرد. در این حالت می‌توان صفات نوظهور شخصیتی را بر عوارض آن بیماری طبی بر دستگاه عصبی مرکزی نسبت داد.
اختلالات مصرف مواد: اختلال شخصیت مرزی بایستی از علائم احتمالی که با مصرف مواد نیز به وجود می‌آیند نیز افتراق داد.
مشکلات هویتی: اختلال شخصیت مرزی بایستی از مشکل هویتی که مختص به نگرانی‌های هویتی مرتبط با یک مرحله‌ی رشدی و تکاملی(مانند نوجوانی)است و یک اختلال روانی محسوب نمی‌شود، تمایز داده می‌شود.
گردآوردنده: عرفان حمیدی
منابع
- حق‌شناس، حسن 1395؛ طرح پنج عاملی شخصیت‌شناسی نظریه، آزمون‌ها و کاربردهای بالینی و مشاوره‌ای: روانسنجی
- دیویدسون، جرالد، نیل، جان، جانسون، شری، کرینگ، آن 2015، آسیب‌شناسی روانی، ترجمه شمس‌پور حمید، کچویی، محسن 1397: ارجمند
- اچ دیوید، بارلو، وی، مارک دیورند 2013؛ آسیب‌شناسی روانی، ترجمه فیروزبخت، مهراد 1394: مؤسسه‌ی خدمات فرهنگی رسا
- سادوک، بنجامین جیمز، سادوک، ویرجینیا آلکوت، روئیز، پدرو 2015 مترجم رضایی، فرزین 1394، خلاصه روان‌پزشکی کاپلان و سادوک: ارجمند
- هالجین، ریچاردپی، کراس ویبتورن، سوزان2013، آسیب‌شناسی روانی دیدگاه‌های بالینی درباره اختلالات روانی1393: روان
- انجمن روان‌پزشکی آمریکا2013، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، ترجمه رضاعی، فرزین، فرمند، آتوسا، نیلوفری، علی، هاشمی‌آذر، ژانت، شاملو، فرهاد1393: ارجمند
#روابط
#شخصیت
#همدلی
#عزت‌نفس
#عشق
#دلبستگی
#ازدواج
#پایداری_روابط
#زندگی_مشترک
#اختلال_شخصیت_مرزی